Dobór właściwego węża przemysłowego to kluczowy element zapewnienia bezpieczeństwa, wydajności i trwałości instalacji przemysłowych. Niezależnie od tego, czy chodzi o przesył cieczy, gazów, powietrza czy materiałów ściernych – wybór nieodpowiedniego rozwiązania może prowadzić do awarii, strat finansowych i zagrożeń dla zdrowia pracowników. W tym artykule przedstawiamy najważniejsze kryteria wyboru węża przemysłowego, dzięki którym można uniknąć kosztownych pomyłek.

Rodzaj medium roboczego – podstawa doboru węża

Podstawowym krokiem przy doborze węża jest określenie, z jakim medium będzie on pracował. Inny typ węża sprawdzi się przy wodzie, inny przy olejach, a jeszcze inny przy przesyle substancji chemicznych czy materiałów ściernych.

Ciecze i oleje wymagają węży odpornych na ciśnienie i działanie substancji ropopochodnych. Dla przykładu, do pracy z olejami hydraulicznymi stosuje się węże olejoodporne z oplotem tekstylnym lub stalowym, zapewniającym wysoką odporność na ciśnienie.

Chemikalia z kolei wymagają zastosowania specjalistycznych węży z wykładziną odporną chemicznie – np. PTFE (Teflon) lub EPDM, które chronią przed korozją chemiczną.

Materiały ścierne, takie jak piasek, granulat czy cement, potrzebują węży o wyjątkowo wysokiej odporności mechanicznej – np. z grubą warstwą gumy lub warstwą wewnętrzną wykonaną z poliuretanu.

Zakres temperatur roboczych – odporność na warunki środowiskowe

Każdy wąż ma określony zakres temperatur roboczych, w którym może bezpiecznie pracować. Należy wziąć pod uwagę nie tylko temperaturę medium, ale również temperaturę otoczenia.

• Węże gumowe EPDM sprawdzają się w temperaturach do ok. +120°C, są też odporne na ozon i promieniowanie UV.
• Węże silikonowe wytrzymują nawet do +200°C, idealne w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym.
• W przypadku bardzo niskich temperatur (np. chłodnie, przemysł gazowy), warto wybrać węże odporne na mróz, np. z gumy NBR.

Ciśnienie robocze i ciśnienie rozrywające

Parametry te są absolutnie kluczowe. Ciśnienie robocze określa maksymalne ciśnienie, pod jakim wąż może pracować w sposób ciągły. Ciśnienie rozrywające to graniczna wartość, przy której dochodzi do uszkodzenia struktury węża.

Dobrej jakości wąż przemysłowy powinien mieć minimum 3-krotne zabezpieczenie pomiędzy ciśnieniem roboczym a rozrywającym. Przykładowo, jeżeli ciśnienie robocze wynosi 10 bar, to ciśnienie rozrywające powinno wynosić minimum 30 bar.

Ścieralność i elastyczność – parametry użytkowe

Ścieralność to cecha kluczowa dla branż, gdzie transportowane są materiały ziarniste, granulaty lub proszki. W takich przypadkach należy wybierać węże wykonane z:

• Poliuretanu (PU) – odpornego na ścieranie nawet przy wysokich prędkościach przepływu.
• Naturalnej gumy (NR) – o bardzo dobrej odporności na ścieranie, ale mniejszej elastyczności.

Elastyczność ma znaczenie wszędzie tam, gdzie instalacje są ruchome lub wymagają częstych przemieszczeń. Węże z PVC i TPE charakteryzują się wysoką elastycznością, nawet w niskich temperaturach.

Rodzaj zbrojenia – wytrzymałość mechaniczna i stabilność

Węże przemysłowe często są wzmacniane dodatkowymi elementami konstrukcyjnymi:

• Oplot tekstylny – zapewnia lekkość i elastyczność, stosowany w wężach do powietrza i cieczy o umiarkowanym ciśnieniu.
• Spirala stalowa – zwiększa odporność na podciśnienie (ssanie), idealna do pracy z materiałami sypkimi.
• Oplot stalowy – stosowany w wężach hydraulicznych, gdzie ciśnienie robocze jest bardzo wysokie.

Dobór rodzaju zbrojenia zależy od warunków eksploatacji – zarówno ciśnienia, jak i intensywności użytkowania.

Odporność na warunki zewnętrzne – UV, ozon, czynniki atmosferyczne

W instalacjach zewnętrznych lub mobilnych konieczne jest zastosowanie węży odpornych na:

• Promieniowanie UV
• Ozonoagresję
• Wilgoć i zmienne warunki atmosferyczne

Najlepiej sprawdzają się węże z zewnętrzną warstwą z gumy EPDM, CR (neoprenu) lub PVC modyfikowanego, które są odporne na długotrwałe działanie czynników środowiskowych.

Dopasowanie końcówek i złączek – bezpieczeństwo połączeń

Ważnym aspektem jest kompatybilność węża z końcówkami i złączkami, które muszą być odpowiednio dobrane pod względem średnicy, ciśnienia i typu medium. Nieszczelne połączenie może prowadzić do wycieków, strat materiału i zagrożeń zdrowotnych.

Popularne systemy złączek to:

• CAMLOCK
• Guillemin
• DIN
• SMS

Dobierając złączki, warto korzystać z tych wykonanych ze stali nierdzewnej, aluminium lub mosiądzu, dostosowanych do specyfiki aplikacji.

Normy i certyfikaty – gwarancja jakości i bezpieczeństwa

Węże przemysłowe powinny być zgodne z odpowiednimi normami, które potwierdzają ich właściwości użytkowe:

• DIN EN 12115 – dla węży do chemikaliów
• FDA – dla węży stosowanych w przemyśle spożywczym
• ISO 14001/9001 – potwierdzenie jakości produkcji
• ATEX – dla węży stosowanych w strefach zagrożonych wybuchem

Warto wybierać produkty renomowanych producentów, takich jak FAGUMIT, Trelleborg, Alfagomma czy Semperit, którzy oferują dokumentację techniczną i atesty.

Branżowe zastosowanie – wybierz wąż do konkretnej aplikacji

Dobór węża powinien być także podporządkowany branży, w której będzie wykorzystywany:

• Przemysł chemiczny – węże z PTFE, EPDM, odporne na kwasy, zasady, rozpuszczalniki.
• Przemysł spożywczy – węże z atestem FDA, bezsmakowe, bezzapachowe, z białą wkładką wewnętrzną.
• Budownictwo i górnictwo – węże tłoczne i ssawne do betonu, piasku, wody.
• Hydraulika siłowa – węże wysokociśnieniowe ze stalowym oplotem, zgodne z normami SAE.
• Straż pożarna – lekkie, elastyczne węże tłoczne z wysoką odpornością na ścieranie i temperaturę.

Wybór właściwego węża przemysłowego to decyzja, która wymaga analizy wielu czynników: medium roboczego, ciśnienia, temperatury, warunków środowiskowych, norm i rodzaju instalacji. Tylko kompleksowe podejście gwarantuje bezpieczeństwo, efektywność i trwałość systemu.

Zachęcamy do konsultacji z producentami i dostawcami, którzy oferują profesjonalne doradztwo techniczne, próbki, katalogi i możliwość testowania rozwiązań w praktyce.